Kleurenblindheid & achromatopsie:

Wat is kleurenblindheid:

Kleurenblindheid of kleurenzien deficiëntie ook wel achromatopsie genoemd, is een defect in het onderscheiden van verschillende kleuren. Vaak genetisch bepaald, maar het kan ook een gevolg zijn van een beschadiging aan het oog, de oogzenuw, door medicatie of blootstelling aan chemische middelen.
 
Een Engelse chemicus (John Dalton) publiceerde voor het eerst in 1798 een wetenschappelijk
onderzoek waarin aspecten van kleurenzien onderzocht werden. Daltonisme is de term die momenteel gebruikt word voor een vorm van kleuren blindheid dat we ook deuteronopia noemen.
 
Het netvlies in het oog bestaat uit twee soorten lichtcellen (receptoren):
1. De staafjes (actief tijdens de schemer en in het donker)
2. De kegeltjes (actief bij het zien overdag en onder normale lichtomstandigheden)
 

De staafjes helpen je te zien bij weinig licht, zoals in een slecht verlichte kamer, bij schemer en ‘s nachts.
Kegeltjes doen het werk overdag, en bij fel licht om kleuren waar te nemen en te zien.

Groen-rood-blauw basis bij kleurenblindheid

 

Stoornissen in het kleurenzien is een defect in de kegeltjes:

Het netvlies bevat drie soorten kegeltjes, de ieder een verschillend pigment bevatten. Komt er licht op een kegeltje, dan wordt deze geactiveerd doordat het pigment in de kegel het licht absorbeert.

Een kegeltje is alleen gevoelig voor een klein deeltje van het zichtbare licht, de ene is gevoelig voor de korte golflengtes (blauw) de andere voor de midden golflengtes (geel-groen) en de laatste is gevoelig voor de lange golflengtes (geel).

Samen bestrijken zo nagenoeg het volledige zichtbare licht.

Om een gemakkelijk onderscheid te maken tussen de drie verschillende kegeltjes worden ze blauwe, groene of rode receptoren/kegeltjes genoemd. (De “rode kegel” is maximaal gevoelig voor de gele kleur)

Bij een ongestoorde waarneming van kleuren overlappen de 3 verschillende kegeltjes, en worden verschillende kegeltjes tegelijk gestimuleerd. Bijvoorbeeld; blauw licht stimuleert de korte golflengte gevoelige kegel veel intensiever dan de andere twee.

Genetisch is kleurenzien gekoppeld aan het X chromosoom, dat is de verklaring waardoor kleurenblindheid veel meer bij mannen (8%) dan bij vrouwen (0,5%) voorkomt.

Kleurenzien in de praktijk:

In het dagelijkse leven wordt veel gebruik gemaakt van kleur. Denk maar eens aan kleding, voedingsmiddelen, televisie en verkeersborden. Ook voor veel beroepen is het belangrijk een goed onderscheid tussen de verschillende kleuren te kunnen maken, voor een aantal beroepen zoals in de scheepvaart, bij de spoorwegen en bij defensie, worden eisen gesteld aan het kleuren zien.
Maar ook een elektro monteur die het blauwe en bruine draden uit elkaar moet houden of iemand die een passende kleur voor gordijnen zoekt, een interieur inrichter wil volledig op zijn kleurenzien kunnen vertrouwen.
 

Bij een gestoord kleurenzien is er iets mis met de gevoeligheid voor rood, groen of blauw. Soms komen er ook combinaties voor. In zeer

Zwart-wit televisie testbeeld jaren 60.zeldzame gevallen kunnen alle drie de basiskleuren niet gezien worden, dan ontstaat echte kleurenblindheid: je ziet de hele wereld als een zwart wit televisie.

Er zijn vormen van Achromatopsie, waar bij men veel hinder en zelfs extreme pijn ervaart bij daglicht. Deze vorm van ‘’dagblindheid’’ noemt men Hemeralopia. Volg deze koppeling om meer te lezen over ernstige achromatopsie en hemeralopie.